Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 107v

Ystoria Carolo Magno: Rhamant Otfel

107v

446

y gỽr a|dichaỽn dy nerthu a uo porth
yt. ac at yr archesgob y deuth y gym+
ryt y vendith ac y vỽrỽ dỽfỽr sỽyn ar+
A C y ỽrth y ỻu yna y [ naỽ. ~
deuth Otuel. a|dyrchauel y
wayỽ ar y ysgỽyd a wnaeth. a
dyuot drỽy y dỽr. a chlarel a|deuth
yn|y|erbyn. ac a|erchis idaỽ yn uchel
tỽyỻỽr ỻeidyr heb ef. ymadaỽ a|th fyd
ac onyt ymedewy kam yỽ ytt kyrchu
attaf y|r weirglaỽd y|th lad. ac y|th dry+
chu yn geỽilydyus pob aelaỽt y ỽrth
y gilyd. a gỽedy hynny ny thal dy
genedyl it dim. A|yttỽyt titheu etỽa
yn ystyryeit panyỽ Mahumet a dylyir
y alỽ yn|duỽ ac a|dyly yr|hoỻ uyt y w+
assanaethu a|e enrydedu drỽy yr oes
oessoed. ac na eỻir y sothachu ef byth
yn|y groc. ẏttỽyf heb·y clarel. a|r neb
yd ymhoeleist ti attaỽ. ac a|anet o|r
wreic ym beth·lem na thal yn|y erbyn ef
werth un yspardun. Kelwyd y·rof a
duỽ a|dywedy heb·yr Otuel vradỽr u+
ffernaỽl a|mi a ymlad˄af a|thi ac a|th|or+
uydaf panyỽ gan Jessu y mae yr hoỻ
aỻu. ac na dyly neb y alỽ yn duỽ na+
nyn* ef. a|m march ac oer wasgar a
del ar uahumet a|e hoỻ gedymdeithas.
Ac arnat titheu heuyt am alỽ arnaỽ.
a mi a rodaf yt dyrnaỽt a chỽrceus
vyg|cledyf. myn yr arglỽyd a boenet
yn|y groc o|m haroy ual y tramkỽyd+
ych gantaỽ. ~ ~ ~ ~ ~   ~ ~ ~  
A C yna y brathỽys Otuel march
o arabi a|oed y·danaỽ. a chlarel
y uarch ynteu tỽrneỽent y enỽ.
ac ymgyrchu a|ỽnaethant. a phob un
a|want y|gilyd trỽy y daryan a|e arueu
oỻ yny ettelis y ỻurugeu y gỽewyr.
ac ymgyrchu yn vynych a|ỽnaeth·ant
ac ymboeni yn|ỻidiaỽc. a phob un yn
amrysson am vỽrỽ y gilid y|r ỻaỽr. Ac
o|r diỽed ymgadarnhau yn|y gwarthaf+
leu a|ỽnaethant a|dỽyn ruthur yghyt.
a gỽan o|bob|un y gilyd yny dorres eu
kegleu. ac eu|brongegleu a|hỽynteu

447

yỻ|deu y|r|llaỽr. Sef a|ỽnaeth Rolant yna
chỽerthin a|dywedut ỽrth belisent. val
y|m nertho duỽ heb ef herỽyd digrifỽch
nyt gỽaeth yr ymgyhỽrd hỽnn no cherd
gyson ar ganyadaeth ne˄v delyn neu bibeu.
Arglỽyd duỽ heb·y belisent ỽrthaỽ ynteu
val y mae dolurus uyg|kallon i a|thrist
rac ofyn am y gỽr mỽyaf a|garaf y duỽ
ac y|r arglỽydes ueir y gorchymynnaf
ynnheu ef. Ẏ paganyeit ynteu yn mar+
chogaeth yn|y hymyl ac yn|ỻeuein yn
vchel ac yn erchi y uahumet nodi y
pagan rac y cristaỽn. Ac yna clarel
a|dynnỽys Meỻe y gledyf. Ac Otuel gỽr+
ceus y gledyf ynteu. ac ymffust yn ỻidi  ̷+
aỽc a|ỽnaethant. a rodi dyrnodeu maỽr
ar warthaf y helmeu. yny neidyỽys y
tan o·honunt ac o|r cledyfeu. a ỻosgi gỽ+
eỻt y|weirglaỽd. Megys pei darffei dodi
godeith uaỽr y·danaỽ. Deỽr oed y saras+
cin a|da y digonei. ef a dyrcheuis meỻe
y vynyd. ac a|dreỽis Otuel ar warthaf
y helym. Ny aỻỽys ef hagen dorri dim o+
honei rac y chalettet. Ac eissoes maỽr
oed y dyrnaỽt. Kymeint ac yny|dygỽydỽys
otuel ar|benn ˄y lin y|r ỻaỽr gantaỽ. Arglỽyd+
es ueir heb·y chyarlys am·diffynn dy
uarchaỽc ỻetneis yssyd yn ymlad yr
amdiffynn dy dedyf di a|dyrchauel y|fyd
gatholic. Ac yna sef a|ỽnaeth Otuel
bỽrỽ neit amysgaỽn y uynyd. a|dyrcha+
uel y daryan o|r tu racdaỽ. a|rodi dyrnaỽt
cỽbyl y glarel yny dorres y bedwared
rann y|r helym a|r pennỻuruc deudyblic.
a|e wyneb ynteu ual y gỽelit y danned yn
gỽynnu yn|y benn. a|dywedut ỽrthaỽ. myn
duỽ heb ef. veỻy y dylyei dyn gyfneỽidy+
aỽ. rodi dimmei yr keinaỽc. a dyrnaỽt
maỽr yn ỻe bonclust. Tebic ỽyt weithon
y|dyn yn disgynnu danned. nyt reit y al+
phani ỽrthyt beỻach ac ny|th vynn. ac
ny cheffy hefyt uorỽyn a|rodho kussan
yt o hynn aỻan. Ac|yna y gỽybu y saras+
cin yr gael ohonaỽ urath drỽc keỽilydus
ac na|bydei gyfurd yn ỻys byth a chynn
hynny. a meỻe oed yn|y laỽ a|e dỽrn yn