Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 109r

Ystoria Carolo Magno: Rhamant Otfel

109r

452

lonyon. y blaen a geissei y gỽeisson Jeueinc
gleỽ yn|damunedic. y neb a uei lỽfyr ynteu nyt
oed reit yno ỽrthaỽ. Peri a|ỽneynt tyllu y
taryaneu a rỽygaỽ eu llurugeu a chochi
eu gỽayỽyr yn|y g˄aet. a|r barỽneit a|r marcho+
gyon yn|dygỽydyaỽ yn veirỽ. a|e hemys yn
kerdet yn|disgyfrith ar hyt y mynyd. a|r
ysgỽieryeit caỻ a|delis digaỽn o·nadunt. ac
a|e kaỽssant wedy hynny ỽrth y hagenn pan
oed reitaf udunt ỽrthunt. Ac yna wedy ym+
gyuaruot y deulu ygkyt torri eu gweỽyr
a|ỽnaethant ar|hynt. ac odyna tynnu all+
an eu cledyfeu. ac ymvonclustaỽ yn galet
a thorri yr helmeu gloywon. a|r|ỻurugeu
saffreit. a|dygỽydaỽ. rei yn|ymdroi yn|vra+
thedigyon annobeith ac yn lleuein a|dirua+
ỽr gỽynuan gantunt. Ereiỻ yn veirỽ a|e
safneu yn agoret yn|gorwed mil pann vei
leihaf wedy|r wahanu y heidyeu* y ỽrth y
kyrf ual na aỻei dyn vyth y dodi yndunt
drachefyn. Ac yna y ỽrth ystondard y
sarassinyeit y gwahanỽys mil o wyr bar+
bari heb un o·honunt ny|bei ymdanaỽ lu+
ruc deudyblic. a tharyan ar y ysgỽyd a
helym am y benn. ac ystondard o borffor
coch. neu|wynn. neu las maỽrweirthaỽc
yn|y laỽ. Aalffan tywyssaỽc o|palestin
yn|y ỻywyaỽ. ac arỽydon alepatin vren+
hin ymdanaỽ. Yn erbyn y gat honno yd
ymwahanỽys Angeỽins. a gỽyr peitaỽ. y
saethu a|ỽnaei y sarascinyeit o vỽaeu
karn a|saetheu gỽennỽynic ac a|r rei pe+
drogyl. ac a dardeu asgeỻaỽcac ueỻy gỽyr
garsarin yn coỻedu y ffydlonyon yn vaỽr.
S Ef a|ỽnaeth Otuel yna ym·gadarn+
hau yn|y warthafleu a chyffrytyeit
y|wayỽ yn|y laỽ. ac ystondard goch arnaỽ. ac
af·regi bod y lepatin vrenhin. Gỽan
Alffann y|gar drỽy y daryan a|e luruc a|e
hoỻ arueu a|thrỽydaỽ ynteu yny vu yn
uarỽ y|r|ỻaỽr. a chyt ac ynteu yd|ymwan+
nyssant Geffrei limorin. a huge o|sois.
a deu uab Gwarin. Geffrei a|ladaỽd y pa+
gan agcredadun a|oed yn|y erbyn ovara+
trin pan|oed. Huge o sois a|ladaỽd blan+
sadrin y gythreul ynteu. a|do a|dialaỽd

453

ar y pagan a ladyssei Gỽineman o sulin
ar vn dyrnaỽt a|e|gỽant y|r|aỽr yn va+
rỽ geir bronn lepatin. a galỽ ar|y|leỽe+
nyd a|ỽnaeth a galỽ ar|wyr peitaỽ a|dyỽ+
edut ỽrthunt. ny ryuela na sarassin na
phagan yn yn|herbyn ỽeithon heb ef.
Ac yna y gostygỽys Corsabret urenhin
ar|hyt llethyr mynyd y waret. a|deg|mil
o wyr satrop y·gyt ac ef. a barbed saras+
cin yn|y|ỻywyaỽ. aalaen Jarỻ a deuth
yn|y herbyn. a phedỽar|cant o vrytan·y+
eit parhaus gantaỽ. a hoens o nantes
a|aeth yn gyweir y nerthu. a Maỻo a
erchis idaỽ o varchaỽc bonhedic heb ef
na pharcha hỽy namyn ffust yn|galet
y|th gylch. Gỽi o gỽstange a deuth
attunt. a|seith cant o|wyr bigot gantaỽ.
Troians vn o|r brytanyeit a ymwanaỽd
yn erbyn Malffrỽnt pagan. a chan hỽn+
nỽ yd oed pedwar|par o dardeu asgeỻaỽc
ac a|r|lemhaf o|r rei hynny ef a|e byryỽ+
ỽys o|e laỽn nerth. ac a|want y daryan
a|e luruc a|e|hen arueu trỽydunt. ac a|e
brathỽys ynteu yn|y uordỽyt yny vyd
y dart ar y ehedec drỽydaỽ. A throians
ual gỽr prouedic y leỽder a|e daioni a|e
gwant ynteu hyt na aỻỽys y|daryan
na|e luruc na|e hoỻ aruev y am hynny lu+
dyas y gỽayỽ yny vu|trỽydyaỽ. ac ynteu
dros bedrein y uarch yn uarỽ y|r|ỻaỽr.
Sef a|ỽnaeth Corsabret vrenhin yna ar+
ganuot y gyfranc honno a|dỽyn ruthur
y troian ar draỽs a|e wan dan ben y vronn
trwydyaỽ yny hoỻdes y gallon yn|deu han+
ner a|r marchaỽc yn varỽ y|r|ỻaỽr. a|duỽ a
gaffo y eneit kanys deuth y diwed. Ac y*
yna y deuth alaen Jarỻ yn|gyflaỽn o|lit
dan gỽynaỽ troians yn|drut. ac nyt|oed ry+
ued idaỽ kanys y nei uab y chwaer oed.
Ac a|e|dialyssei yna yn|da ef ar gorsabret
vrenhin pei nat elei barret sarassin y·ry+
daỽ ac ef. a|Jarỻ bonhedic a|eỻygỽys y
varch parth ac att hỽnnỽ. ac a|esgytỽys y
wayỽ yn|y laỽ. a|e|benn yn bedrogyl. ac a|e
gwant yn|y daryan ar daroed gossot mein
maỽrweirthaỽc yndi. a hoelonn eur yn