Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 12r
Brut y Brenhinoedd
12r
45
y myỽn llỽyn coet a|oed gyr eu|llaỽ a llechu
yno hyt y dyd. a phan delei y dyd mynet bru+
tus a|e lu aỻan y ymlad a elynyon a phan vei
gadarnaf yr ymlad dyuot corineus a|e|vydin
gantaỽ o|r parth araỻ yn ol y elynyon ac
eu ỻad. a megys y dỽedassant veỻy y gỽanae ̷+
thant o gyt·duundeb. a thrannoeth pan
doeth y dyd bydinaỽ a|ỽnaeth brutus. a my+
net y|r ymlad. a|r|freinc a|gyuodes yn eu her+
byn. ac yn|y ỻe y syrthỽys ac y brathỽyt ỻaỽ+
er o bop parth. ac yna y ỻadaỽd gỽas Jeu+
anc o dro nei y|r brenin. sef oed y enỽ turn.
ac vn cledyf whech chanỽr. Nyt oed eith+
yr corineus yn|y ỻu gỽas deỽrach no hỽnnỽ.
ac eissoes y damgylch·ynỽys ỻaỽer o|e ely+
nyon ef ac y ỻas turn. ac o|e enỽ ef y gelwir
y ỽlat yr hynny hyt hediỽ turon. ac ar hyn+
ny y deut corineus a ỻaỽer mil o wyr ar·va+
ỽc gantaỽ yn ol y freinc yn|diarỽ·ybot a gỽ+
neuthur aerua vaỽr onadunt. ~ ~ ~
A phan ỽelas y freinc hynny kymraỽ
a|ỽnaethant. o dybugu* bot yn vỽy
y ỻu noc yd|oed a chymryt eu ffo.
ac eu kymeỻ a|oruc gỽyr tro ac eu ỻad a|e
gỽasgaru yny gaỽssant y vudygolyaeth.
a chyt bei vaỽr defnyd ỻeỽenyd y vrutus
o achaỽs y vudugolyaeth honno. trist eissoes
oed am lad turn y nei. a bot y niuer beun+
yd yn ỻeihau. ac yn betrus gantaỽ o|r diỽed
pa diỽ y damỽeinei y uudugolyaet*. Sef a
gauas yn|y gyghor tra vei y ran vỽyaf o|e
lu gantaỽ yn Jach mynet yn y|logeu gan g ̷+
lot y uudugolyaeth honno. ac o gyt·gyghor
yd aethant y eu ỻogeu. a ỻenỽi eu ỻogeu o
bop ryỽ da a golut. ac y·gyt a rỽydỽynt y
doethant y|r ynys adeỽedic udunt drỽy dỽyỽ+
aỽl ỽrtheb y borth totneis y|r tir. ~ ~ ~
A |r amser hỽnnỽ y gelỽit hi y ỽen y+
nys. a diffeith oed eithyr ychydic o ge+
ỽri yn|y chyuanhedu. tec oed y hansaỽd
o avonoed tec a physgaỽt yndunt. a|choedyd
a|bỽystuileit yndunt yn amyl. a|bodlaỽn vu+
ant y|r ỻe y bressỽylaỽ yn·daỽ. a gỽedy gỽe+
let o|r keỽri ỽynt yn damgylchynu yr ynys.
ffo a|ỽnaethant y ogoueu yn|y|mynyded.
ac yna gan ganyat brutus y ranỽyt yr
ynys. ac y dechreuỽyt diỽyỻaỽ y tired ac
adeilat tei. ac yn ychydic o amsar* gỽneu+
thur diruaỽr gyuaned yndi. ac y mynỽ+
ys brutus galỽ yr ynys o enỽ ef bryttaen.
a|r genedyl yn vrytanyeit. ac o|hynny
aỻan y ieith a|elỽit gynt Jeith dro neu gam+
roec. a elỽit gỽedy hynny brytaen. ac o|r dysc
hỽnnỽ y mynnỽys. Corineus galỽ y rann
ynteu o|r ynys kernyỽ a|r bobyl yn|gorneuic
kanys pan ranỽyt y kauas corineus dewis
ac y deỽissỽys y ran honno. kanys yno yd|oed
amlaf y keỽri. ac nat oed gantaỽ ynteu dim
digriuach noc ymlad a|r rei hynny. ac ymplith
y rei hynny yd|oed vn an·tyghetuenaỽl y ve+
int. a|deudec cupyt yn|y hyt. a chymeint y an+
gerd ac y tynnei derỽen o|e gỽreid megys
46
gỽialen uechan gan y hysgytỽeit vn
weith. ac val yd|oed vrutus diỽarna+
ỽt yn aberthu y diana yn|y porthua y dis+
gynnassei yndi. nachaf y kaỽr hỽnnỽ yn
dyuot ar y vgeinuet o|r keỽri ereiỻ y+
gyt ac ef. ac yn gỽneuthur creulaỽn
aerua o|r brytanyeit. ac eu damgylchy+
nu a|ỽnaeth y brytanyeit. ac eu ỻad oỻ
eithyr yr un kaỽr maỽr hỽnnỽ a archyssei
vrutus y|gadỽ y welet ymdrech y·rygtaỽ
a|chorineus. kanyt oed dim digriuach
gantaỽ no gỽelet y ryỽ gatwent honno.
ac y ymdrech yd aeth corineus a|r kaỽr.
a|phob vn o·nadunt a gymerth gauel ar+
dỽrn ar y gilyd ac ymdrauodi a orugant. a|gỽasgu
a|ỽnaeth corineus y kaỽr attaỽ. a|thorri te+
ir assen yndaỽ. vn yn yr ystlys deheu. a
dỽy yn yr ystlys asseu. a ỻidiaỽ a|ỽnaeth
corineus a|drychauel y kaỽr ar y ysgỽyd.
a chyrchu penn karrec vchel vch ben y
mor. a bỽrỽ y|syrth hỽnnỽ y ar y ysgỽyd
drỽy yskithred kerric yny vu yn dryỻeu
yny goches y tonneu gan y gỽaet. ac
yr hynny hyt hediỽ y gelỽir y ỻe hỽnnỽ
ỻam y kaỽr.
A c yna gỽedy rannu o|vrutus y deyr ̷+
nas yrỽg y wyr ynteu. Y edrychỽys
ynteu ỻe y bei deilỽg gantaỽ y adei+
lat dinas yndaỽ. ac y deuth hyt ar avon
demys ac yno y kauas y ỻe a uu adas
gantaỽ ỽrth adeilat. ac yno yd|adeilỽys
dinas. ac y gelỽis ef troea newyd. a|r enỽ
hỽnnỽ a|barhaỽys arnaỽ hyt yn oes lud
mab beli. braỽt y gaswaỻaỽn mab beli
y gỽr a ymladvys ac vlcassar amheraỽ+
dyr ruuein. a gỽedy kaffel o|lud y|vrenhin+
yaeth y cadarnhaỽys ynteu y dinas o gey ̷+
ryd a thyroed anrydedus. ac y gelỽis o|e ̷
enỽ e|hun kaer lud. ac o|r|achaỽs hỽnnỽ y
bu deruysc yrygtaỽ a nynyaỽ y vraỽt.
am|geissaỽ diffodi enỽ tro ac eu|gỽlat.
a chanys traethỽys gildas o hynny yn ỻỽ+
yr y peideis ineu rac hacrau o|m tlaỽt
ethrylithyr ymadraỽd gỽr mor huaỽdyl
A gỽedy dar +[ kyfrỽys a|hỽnnỽ.
uot y vrutus adeilat y dinas megys
| « p 11v | p 12v » |