Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 132r

Saith Doethion Rhufain

132r

544

y weuusseu a|e danned yn dryỻeu
o|angerd a|chedernit y dyrnaỽt.
Je heb y|marchaỽc yna aruoel oed
yr herỽr. Minneu a|wnaf hỽnn
yn|aruoel heb hi. a chymryt penn
y|gỽr yrỽng penn y|deulin a|e deu
troet ỽrth y dwy ysgỽyd. na gỽreic
yn|kneifaỽ na gỽr yn eiỻaỽ ny bu
yr vn gynt yn hunyo penn y gỽr
no|hi. Ac ar|uyrder o|e dal hyt uch+
afyon y iat. nyt edewis un blewyn
heb y dynnu ymeith. mỽy noc y
gedei y memrennyd ar y memrỽn.
A|gỽedy daruot idi hynny hi a|er+
chis y|r marchaỽc y grogi. ỻyma
vyg|cret na|s|crogaf. ac na|s crogy
ditheu. a|phettut un wreic di o|r
byt. ny mynnỽn i dim o·honat
ti. Kanys pan vydut ti mor ag+
kywir a hynny ỽrth y gỽr a|th
priodes yr yn verch. ac a|duc y a+
doet o|th|garyat. Ys agkywir a
beth vydut ti ymi heb welet go+
lỽc arnaf eiryoet hyt heno. Ac
am|hynny dos di y fford y myn+
nnych. ỽrth na mynnaf i dydi
byth. Y|m kyffes i y|duỽ arglỽyd
amheraỽdyr. kyn|aghywiret a hyn+
ny rac ỻaỽ vyd y wreic yd ỽyt yn peri
dihenydyaỽ dy uab yr aỽrhonn
o|e hachaỽs. ỻyma vyg|cret na
dihenydyir heb ef. A gỽedy dar+
uot bỽyta y vrenhines a|ovyna+
ỽd y|r amheraỽdyr a|daroed diheny+
dyaỽ y mab. Na|derỽ heb ef.
Ny deruyd byth heb hi. tra|uo
byỽ doethon ruuein. kanys me+
gys y tynn y vamaeth y mab y
ar y lit a|e gyffro. trỽy sonyaỽ a
thrabludyaỽ yn|y glusteu. neu
dangos ryỽ betheu ffol massỽ
idaỽ. Veỻy y mae doethon ruue+
in y|th tynnu titheu y ar dy gyf+
fro am|vyg|gỽaratwyd a|m ke+
wilyd gan dy uab. trỽy eu son
a|e hymdidaneu ar yr ryỽ liỽ

545

ar gelwyd a dangossant ytt. Ac un
ansaỽd y deruyd ytt o|r diwed o gredu
udunt. ac y daruu gynt y|r brenhin
a|welei trỽy y hun y daỻu beunoeth.
Pa delỽ oed hynny heb yr amheraỽdyr.
ỻyma vyg|cret na|s managaf o·ny ro+
dy dy gret ar|diua y mab a·uory. 
ỻyma vyg|cret y diueir heb ef. ~
Y d|oed brenhin gynt ar vn o|dinas+
soed rufein. ac ef a ossodes seith
wyr y lywyaỽ y|dinas. a|r|gỽyr
a ymrodes y gynnuỻaỽ eur ac ary+
ant a thlysseu. yny oed gyfoethogach
y tlotaf o·nadunt o da kyndrychaỽl
no|r brenhin. A hynny a|wnaethant
hwy o|e kyt·gyghor ual y keffynt ỻad
y brenhin. a rannu y urenhinyaeth
y·ryngtunt. a hynny o nerth a
chedernit eu da. A pheunoeth y
gỽelei y brenhin trỽy y hun peir
a seith troet yn kyuodi ohonaỽ. yn
vn|ffunyt a|chyt bei ffyryfdan kada+
rn ydanaỽ. a gỽrychyon a deuynt
o|r rei hynny am y lygeit. ac a|e daỻ+
ei tybygei ef. ac yna yd|anuones
ef kennadeu yn|ol dewinyon breudwy+
don y bop ỻe. a|r kennadeu a|damweina+
ỽd ar was ieuanc a gawssei ragor
gan duỽ o yspryt dewinyaeth y deho+
gyl breudỽydyon. a gweledigaethev
a delynt rac ỻaỽ yn oes oessoed. a|r
gỽas a ducpỽyt hyt rac bron ˄y brenhin.
a|r brenhin gỽedy y dyuot a uenegis
idaỽ y vreudỽyt. Je heb y gỽas dehog+
yl dy ureudỽyt a|wnaf a|th gyghori
ditheu amdanaỽ. Ac ony|bydy ỽrth
gyghor ef a|daỽ dy ureudwyt ytt o+
dieithyr dy hun ual yd|ỽyt yn|y gỽelet
drỽy dy hun. ỻyma dy vreudỽyt heb
y|gỽas y peir a|welut trỽy dy hun. a
arỽydockaa y dinas hỽnn. y seith
troet a|welut yỽ y seith wyr yssyd yn|y
lywyaỽ. y rei yssyd yn|berwi o ormod
kyuoeth a|golut. ac yn|darparu brat
ytt o·ny ledir ỽynt yn|ebrwyd. Ac ny
bu y Brenhin ỽrth gyghor y gỽas.