Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 132v

Saith Doethion Rhufain

132v

546

yny ladassant ỽy euo. a dỽyn y urenhin+
nyaeth y arnaỽ. veỻy ny bydi ditheu
am|dy|uab a doethon rufein y rei yssyd
y|th uredychu. ac y|th dỽyỻaỽ ar eireu.
yny gaffont gyfle y|th lad ac y dỽyn dy
deyrnas y arnat o·ny ledy ỽynt yn e+
brỽyd. ỻyma uyg|cret heb ef y ỻedir
ỽynt auory. A|thrannoeth trỽy y lit
kyrchu y dadleudy a|oruc. Ac erchi cro+
gi y uab a|doethon ruuein y·gyt ygyt
ac ef. Ac yna y kyuodes iesse y uynnyd
a|dywedut ual hynn yg|gỽyd paỽb o|r
niuer. Ny|dyly arglỽyd bot yn anw+
adal na gadu y ffalsted a chelwyd y
droi. ac ual y somes y urenhines y
brenhin gynt am y marchaỽc. veỻy
y|soma dy|wreic titheu. Tydi pa|delỽ uu
hynny heb ef. Myn|duỽ ny|s|managaf
ony rody di gret na|dihenydyer y mab
hediỽ. Na|dihenydyir heb yr amheraỽdyr
L lyma y chwedyl heb ynteu. Yd|oed
marchaỽc gynt. a|welei y uot beu+
noeth y|myỽn tỽr uchel. yn|ymgaru ac
arglỽydes ieuanc delediw ny|welsei ei+
ryoet olỽc erni odieithyr y hun. a|chur+
yaỽ yn uaỽr a|wnaeth o garyat yr unben+
nes. Sef a|gafas yn|y gyghor. mynet
y grỽytraỽ bydoed a dinassoed amdanei.
ac ual y|byd yn|kerdet ef a|welei gaer
uaỽr vylchaỽc. a|chasteỻ ffyryf maỽr
amlỽc yn|y hymyl. a|ffyryftỽr aruchel
yn|y kastel. kynhebic y|liỽ a|e|lun y|r hỽnn
y gỽelei y vot yndaỽ beunoeth ef a|r wre+
ic vỽyhaf a|garei. a thu a|r|tỽr y kyrcha+
wd. a|r brifford y·dan y kasteỻ a|gerdaỽd.
yny doeth yn ogyvuch a|r|tỽr. a bỽrỽ golỽc
ar y|tỽr a|wnaeth. ac arganuot y wreic
uỽyhaf a|garei yndaỽ. a ỻawen a|da uu
gantaỽ y gỽelet. a|r dinas a gyrchaỽd
a dala ỻetty yndaỽ y|nos honno. A|thranno+
eth drỽy uaỽred dyuot tu a|phorth y kasteỻ.
a galỽ y porthaỽr attaỽ. ac erchi idaỽ
vynet y ovyn y|r brenhin a|vynnei uarch+
awc ieuanc diffalst diwyt yn|ỽr idaỽ. A dy+
uot a|oruc att y brenhin a|dywedut ueỻy
wrthaỽ. Goỻygher y|myỽn heb ef. y

547

edrych a|aller defnyd o·honaỽ. A|r|mar+
chaỽc a deuth y|r llys. a chanmoledic
uu gan baỽp y deuodyat ef. ac ar
vyrdyr kyn ganmoledicket vu a|e
wneuthur o|r brenhin yn oruchel
dros y gyuoeth. Ac yna y dywaỽt
ef ỽrth y brenhin. vot yn reit idaỽ
ef gaffel ỻe dirgeledic y vedylyaỽ
ygkylch sỽyd a|chyfrif kymeint
ac a|oed arnaỽ. Edrych y kyfle a
vynnych a chymer ef. ỻyma a vyn+
nỽn i arglỽyd heb ef. gadu ym adeilat
ystaueỻ yn ymyl y|tỽr. kanys di+
amsathyr yỽ yno. Da yỽ gennyf
i hynny heb y brenhin. Ac ar hynt
y marchaỽc a|beris adeilat ysta+
ueỻ hard idaỽ yn|ymyl y tỽr. a
pheri y|r saer gỽneuthur fford dir+
geledic idaỽ y vynet y|r tỽr. att w+
reic y brenhin. a|r saer a|wnaeth
y fford. ac yny ymgauas a|r vren+
hines y wneuthur y vynnv o+
honei. Ac ual yd|oed diwarnaỽt
yn|bỽyta ar yr vn bỽrd a|r brenhin.
yd arganuu y brenhin y vodrỽy
annỽylaf yn|y helỽ am vys y
marchaỽc. ac yn|ỻidiaỽc eidigus
gofyn idaỽ beth a|wnaei y vo+
drỽy ef ar|laỽ y marchaỽc. a|r
marchaỽc ystrywgar a|tygaỽd
na bu uedyannus dyn eiryoet
arnei namyn euo. ac am hynny
arglỽyd galỽ dy gof attat. ac
edrych pa|du y kedweist dy uod+
drỽy. ỽrth na bu ˄honn eiryoet y|th
ueu di. ac ym·gynhewi a|oruc
y brenhin a bỽytta. a ryuedu
gỽeith y uodrỽy. A gỽedy
bỽyta. y brenhin a gychwyn+
naỽd tu a|r twr y o·vyn y|r uren+
hines y vodrỽy. a|r marchaỽc
o|e fford ynteu a duc y vodrỽy
idi. y|dangos y|r brenhin pan
y gofynnei. A|r brenhin pan|do+
eth a ofynnaỽd y vodrỽy. a|hi+
theu a|e dangosses idaỽ. ac yna