Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 15v

Brut y Brenhinoedd

15v

59

uot yn darestỽg o|e vraỽt. ac ỽynt yn vn
uam vn dat. ac yn un dylyet. ac yn gyn
deỽret. ac yn gyn|decket. ac yn gyn haelet.
a choffau idaỽ o|r dathoed tyỽyssogyon
ereiỻ y ryuelu ac ef ry oruot o·honaỽ.
a chan oed kystal y defnyd a hynny. erchi
idaỽ torri amot a|e vraỽt a|oed warat+
ỽyd idaỽ y uot yrygtunt. ac erchi idaỽ
kymryt yn wreic idaỽ merch brenhin
ỻychlyn hyt pan uei drỽy borth hỽnnỽ
y kaffei y gyuoeth a|e dylyet. a chym+
ryt kyghor yr ynuytwyr tỽyỻodrus
a|ỽnaeth. a mynu y vorỽyn yn wreic
idaỽ. a|thra yttoed ynteu yn ỻychlyn
dyuot beli hyt y gogled a ỻenỽi y
kestyỻ a|r dinassoed o|e wyr e|hun. ac eu
kadarnhau o bop peth o|r a|uei|reit. a
phan doeth at vran hynny kynnuỻa+
ỽ y ỻychlynwyr a|ỽnaeth ynteu. a
chỽeiryaỽ ỻyges diruaỽr y meint.
a chyrchu ynys prydein. a phan oed
lonydaf gantaỽ yn rỽygaỽ moroed.
nachaf vrenhin denmarc a ỻyges
gantaỽ yn|y erlit o achaỽs y vorỽyn.
a gỽedy ymlad o·nadunt o damỽein
y kauas gỽithlach y ỻog yd oed y
vorỽyn yndi. a|e th·ynu a|bacheu
ymplith y logeu e hun a|ỽnaeth. ac
ual yd|oedynt ueỻy nachaf wynt
yn gwrthỽynebu udunt ac yn
eu gỽasgaru paỽb y wrth y gilyd
onadunt. ac o|r ryỽ damỽein hỽn+
nỽ. y byryỽyt ỻog withlach a|r vo+
rỽyn y·gyt y dir y gogled yn|y ỻe
yd|oed veli yn aros dyuodedigaeth
vran y vraỽt. Pedeir|ỻog y doethant
a|r betỽared a hanoed o lyges vran
a phan|datkanỽyt hynny y veli
ỻaỽen uu gantaỽ o drycket y damỽ+
ein hỽnnỽ. ~   ~ ~ ~  
A  gỽedy yspeit ychydic o dieu+
od gỽedy dyuot bran y|r|tir
o|e lyges. Erchi a|ỽnaeth drỽ+
y genadeu y veli etryt y gyuoeth
idaỽ a|e wreic ry dalyssei ynteu gan
vygythyaỽ o·ny|s atuerei yn diannot

60

o|r caffei ef le ac amser. y lladei y benn.
a gỽedy y naclau* o veli o bop peth o hynny
kynuỻaỽ ymladỽyr ynys prydein a|oruc
a|dyuot y ymlad a|bran a|r ỻychlynỽyr a
oedynt gyt ac ef. a dyuot a|ỽnaeth bran
a|e lu gyt ac ef hyt yn ỻỽyn y kalater
ỽrth ymgyuaruot. a gỽedy eu dyuot y+
gyt ỻaỽer o greu a gỽaet a eỻygỽyt o
bop parth. a chynhebic y dygỽydei y rei
brathedic y yt gan vetelwyr kyflym.
a goruot a|ỽnaeth y brytanyeit. a chym+
eỻ y ỻychlynwyr y eu ỻogeu. ac yna y
dygỽydỽys pymtheg|mil o wyr bran ny
diegis hayach yn|dianaf. ac yna o|vre+
yd y kauas bran vn ỻog o damỽein. ac
yd hỽylỽys parth a ffreinc. y gedymdeith+
on ynteu ereiỻ mal y dyckei eu teghet+
uenneu y ffoassant. ~  
A  gỽedy kaffel o veli y uudugolya+
eth honno a dyuot hyt yg|kaer
efraỽc o gyt·gyghor yd eỻygỽyt bre+
nhin denmarc a|e orderch yn ryd gan
dragyỽydaỽl darystygedigaeth a theyrn+
get a gỽrolyaeth y gan vrenhin denmarc
y ynys brydein. ac yna gỽedy nat oed
neb a|aỻei yn erbyn beli yn|y teyrnas.
Kadarnhau a|oruc kyfreitheu y dat. a
gossot ereiỻ o neỽyd. ac yn|bennaf y|r
temleu a|r dinassoed. a|r fyrd. ac y peris
gỽneuthur fyrd brenhinaỽl o|vein a
chalch ar hyt yr ynys. o ben·ryn ker+
nyỽ hyt yn traeth katneis ym|pryde+
in. ac yn unyaỽn drỽy y dinassoed a
gyfarffei ac ef. a ford araỻ ar y hyt
o vynyỽ hyt yn norhamtỽn yn vny+
aỽn drỽy y dinassoed a gyuarffei a
hitheu. a dỽy ford ereiỻ yn amrysgoyỽ
y|r dinassoeed* a gyfarffei ac ỽynteu. ac
eu kyssegru a rodi breint a noduaeu
udunt mal y|rodassei y|dat. a phỽy by+
nac a vyno gỽybot y breint hynny
darỻeet gyfreitheu dyfynỽal. ~
A c val y dyỽetpỽyt uchot y deuth bran
y ffreinc yn gyflaỽn o|dolur. a phry+
der. a goual am y dehol yn wa  ̷+
ratỽydus o dref y dat y aỻtuded. ac
[ nat