Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 151r

Ystoria Carolo Magno: Pererindod Siarlymaen

151r

613

naỽ. a|e ymdaat a wedei y bop brenhin
ac ar|gam e·halaeth ef a gerdaỽd ygyt
a|e westei hyt y lys. A hu a anuones o|r
blaen y rybudyaỽ y urenhines ac y
gỽeiryaỽ y neuad o|r adurn teckaf a
balchaf a eỻit. ~ ~ ~   ~ ~ ~ ~   ~
A C yna y deuthant y myỽn ỽynt
a|e niuer. a disgynnv o|vyỽn y|r
kỽrt a|r pauiment a|oed oỻ o varmor a
gradeu a|oedynt o|r un ryỽ defnyd. Ac y+
na yd|esgynnassant y neuad urenhin+
naỽl. yn|yr honn yd|oed aneirif luossogrỽ+
yd o wyrda yn gware seckyr a|gwydbỽ+
yỻ ac amryuaelon waryeu ereiỻ. A
niuer maỽr a deuth yn erbyn chyarly+
maen y gyuarch gweỻ idaỽ yn anryde+
dus. ac y beri kymryt eu meirch ac eu
hystablu. Odidaỽc ac enryued uv gan
vrenhin ffreinc ansaỽd y neuad. Yn|y
ỻaỽr yn|ysgythredic yd|oed delỽeu yr
hoỻ aniueileit gwyỻt a dof. Yn|y kyn+
ted yn|y penn issaf is y kynted yd oed
delỽ y mor yn ysgythredic a|phob ryỽ
greadur pysc o|a|uacker yn|y mor.
Yn|ystlyssev y neuad yd|oed delỽ yr wy+
byr. a|phob|ryỽ ederyn a|e·hedei y·ndaỽ
val kyt bei awyr. Penn y neuad a|oed
yn|ffuryf a|drych y ffuruauen. a|r heul
a|r ỻoer a|r syr. a|r sygneu yn ansodedic
y ffurvaven ynyd oedynt yn|dywyny+
gu ympenn y neuad. herỽyd amryua+
elon amseroed. Kỽmpas a|oed yn|y
neuad a|diruaỽr golouyn y meint ar
weith piler yn|y perued. a|gortho o
eur ditlaỽt kadarn yn|y chylch. a chy+
wreint ysgythrat yn|y deckav o dir+
uaỽr ethrylith. kann piler o varmor
gwedus gwymp a|oed yn|y gylch. yn
gyn|beỻet o vessur y ỽrth y piler per+
ued. ual y|dygei gỽmpas maỽr yr ys+
tlysseu ỽrthunt ỽynteu. ac ỽrth bop
piler o|r kant delỽ gỽr o|elydyn gwedy
ry|dinev o gywreinrỽyd ethrylithyrus
a chorn yn ỻaỽ bop vn onadunt yn|y
daly yn|agos o|e eneu. val y|tebygei
baỽb o|r a|e gwelei. y bot yn baraỽt

614

y ganu ev kyrn. Ac yna gyntaf y duc
y brenhin ar|gof ymadraỽd y vrenhin+
es. ac yn|y vedỽl yd oed bot yn vadeu+
edic idi a dywedassai am y geffylybu
ef y hu gadarn. A thra|yttoed chyar+
lymaen a|e|niuer yn|ryuedu gỽeith y
neuad. nachaf y ỽrth y mor a|oed yn
ysgythredic yn|y penn issaf y|r neuad.
gỽynt deyssyuyt yn dyuot aruon rot
melin. ac yn troi yn|y neuad yn gyflym
ar yr un piler. val y troei rot y velin ar
y werthyt. Ac yna y dechreuaỽd y
delỽeu a|oed ar y pilereu kanu eu kyrn
yn vn ffunut a chyt bei yspryt bucheda+
ỽl yndunt yn eu kymeỻ y ganv. a
chymrawu a|oruc chyarlymaen. am|y
damwein deyssyuyt hỽnnỽ. ac heb aỻv
seuyỻ yn|y kynnỽryf hỽnnỽ. namyn
eisted ar y pauiment o|e anuod yn|y
kyffro troedic hỽnnỽ. ac a|oed o|e wyrda
yn keissaỽ ymgynnal yn|eu|seuyỻ a|gỽ+
ympỽys ar laỽr y neuad yny vu da gan+
tunt gudyaỽ eu|pennev ac eu ỻygeit
rac ar˄yneic edrych ar|uuander y drova
honno. a hu yn|y eu* ehofni ac yn|erchi
udunt na bei hir gantunt yny orffoỽ+
yssei y kynnỽryf hỽnnỽ. A phann nes+
saỽys aỽr gosper y peidywys y gwynt
ac y tewis y kyrn. ac y gorffowyssaỽd
kyffro y neuad. na y kyuotes chyar+
lymaen a|e niuer y uynyd. A|phan|oed
baraỽt pob peth y kudywyt y byrdeu
ac eu ỻieinyeu ar daruot ymolchi.
Brenhin ffrein˄c o|r neiỻtu y|r neuad a|e
niuer o bop tu idaỽ. val y deissyuei eu
hanryded. O|r tu araỻ y|r nevad yd|o+
ed hu a|e niuer ynteu a|r vrenhines
yn nessaf idaỽ. yn nessaf idi hitheu y
merch. yr honn ny eỻit y chyffelybu
y|neb o bryt a|thegỽch yn|y hoetran.
Oliuer a|dodes y olỽc arnei. ac yn|dian  ̷ ̷+
not ymfflemychu o|e charyat. a damv+
naỽ yn|y vryt a|e|vedỽl y bot y·gyt ac ef
yn freinc. val y gaỻei wneuthur y da+
munet a|e|˄ewyỻys ỽrthi. Nyt oed ha+
ỽd y neb traethu nac adraỽd y gyniver