Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 158v

Owain

158v

643

honno. noc vydei ar arthur yn|y
lys e|hun. A|r|bore trannoeth y ky+
chỽynnỽys arthur. a|chynon yn
gyfarỽyd idaỽ odyno. ac wynt a
deuthant hyt ỻe yd oed y gỽr du. a
hoffach o lawer oed gan arthur
  meint y|gỽr du noc y|dywedyssit
  idaỽ. ac hyt ym·penn yr aỻt
  y|deuthant. ac y|r   dyffryn
hyt yn|ymyl y|prenn glas. ac ym+
welsant y ffynnaỽn a|r kaỽc a|r
ỻech. Ac yna y|doeth kei ar arthur.
A dywedut. arglỽyd heb ef. mi a
ỽnn achaỽs y kerdet hỽnn oỻ. Ac
eruyn yỽ gennyf. gadu y mi bỽrỽ
y dỽfyr ar y ỻech. ac erbynyeit y go+
fut kyntaf a|del. a|e ganhadu a|oruc
arthur. A bỽrỽ kaỽgeit o|r|dỽfyr ar
y|ỻech a|oruc kei. Ac yn|y ỻe ar|ol
hynny y|deuth y tỽryf. ac yn ol y
tỽryf y gawat. ac ny chlywyssynt
eiryoet twryf a chaỽat kyffelyb y
rei hynny. a|ỻawer o amlaỽ dyny+
on a oed yg|kyỽeithas arthur a|la+
daỽd y gawat. A gỽedy peidyaỽ y
gaỽat y goleuhaỽys yr aỽyr. A
phan edrychassant ar y|pren nyt
oed un dalen arnaỽ. a disgynnu a|o+
ruc yr adar ar y prenn. a diheu oed
gantunt na|chlyỽyssynt eiryoet
kerd kystal a|r adar yn|kanu. Ac
ar hynny y gỽelynt uarchaỽc y
ar varch purdu. a gỽisc o bali pur+
du ymdanaỽ. a cherdet gỽrd gan+
taỽ. a|e erbynnyeit a|oruc kei. ac
ymwan ac ef. Ac ny bu hir yr ymỽ+
an kei a|vyrywyt. Ac yna pebyỻy+
aỽ a|oruc y marchaỽc a phebyỻy+
aỽ a|oruc arthur a|e|lu y nos honno.
A phan gyfodant y bore trannoeth
y vynyd. yd|oed arwyd ymwan ar
waeỽ y marchaỽc. a dyuot a|o+
ruc kei ar arthur a|dywedut ỽrth+
aỽ. arglỽyd heb ef kam y|m byry+
wyt i doe. ac a|oed da yti y mi hediỽ
vynet y ymwan a|r marchaỽc. Ga+

644

daf heb·yr arthur. A mynet a|oruc kei
y|r marchaỽc. Ac yn|y ỻe bỽrỽ kei a|oruc
ef. ac edrych arnaỽ a|e wan ac arỻost
y waeỽ yn|y tal yny tyr y helym a|r
penffestin a|r croen a|r kic hyt yr asgỽ+
rn kyflet a|phenn y paladyr. Ac ym+
choelut a|oruc kei ar y gedymdeithon
drachefyn. Ac o hynny aỻan yd|aeth
teulu arthur bop eilwers y ymwan
a|r|marchaỽc. hyt nat oed un heb y
vỽrỽ o|r marchaỽc namyn arthur a
gỽalchmei. Ac arthur a|wisgaỽd
ymdanaỽ y vynet y ymwan a|r mar+
chaỽc. Och arglỽyd heb·y gỽalchmei
gat y mi vynet y ymwan a|r mar+
chaỽc yn|gyntaf. a|e adu a|wnaeth
arthur. ac ynteu a|aeth y ymwan a|r
marchaỽc. a chỽnsaỻt o bali ymda+
naỽ a|anuonassei uerch iarỻ rangyỽ
ymdanaỽ ac am|y varch. ỽrth hynny
ny|s atwaenat neb o|r ỻu|ef. Ac ymgyr+
chu a wnaethant ac ymwan y dyd
hỽnnỽ hyt ucher. Ac ny bu agos y|r
un o·nadunt a|bỽrỽ y|gilyd y|r ỻaỽr.
a thrannoeth yd|aethant y ymwan a
pheleidyr godeuaỽc gantunt. ac ny
orfu yr un o·nadunt ar y gilyd. a|r
trydyd dyd yd|aethant y ymwan. a
pheleidyr kadarnuras godeuaỽc
gan bob un o·nadunt. Ac ennynnv
o|lit a|wnaethant ac ymgyrchu a|ỽ+
naethant am hanner dyd e|hun. a
hỽrd a|rodes pob un o·nadunt y gi+
lyd. yny torres hoỻ gegleu eu me+
irch. Ac yny vyd pob un o·nadunt
dros bedrein y varch y|r ỻaỽr. a chy+
uodi y vynyd a|orugant yn gyfly+
m. a thynnu clefydeu ac ymffust.
A diheu oed gan y nifer a|e gỽelei
ỽynt ueỻy. na welsynt eiryoet deu
ỽr kyn wychet a|r rei hynny. na
chyn|gryfet. a|phei tywyỻ y nos
hi a vydei oleu gan y tan o|e har+
ueu. Ac ar hynny dyrnaỽt a ro+
des y marchaỽc y walchmei hyt
pan troes yr helym y ar y wyneb.