Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 168r

Peredur

168r

681

arglỽyd minhe a|e dywedaf. yn ymlad a|r pryf
du o|r garn. Cruc yssyd a|elwir y cruc galarus.
ac yn|y cruc y mae karn. ac yn|y garn y mae
pryf. ac yn|ỻoscỽrn y pryf y mae Maen. a
rinnwedeu y maen ynt. pỽy|bynnac a|e kaf+
fei yn|y neiỻlaỽ. a uynnei o eur ef a|e|kaffei
ar y|ỻaỽ araỻ idaỽ. ac yn ymlad a|r pryf hỽn+
nỽ y|koỻes i vy ỻygat. a|m|henỽ ynneu yỽ
y|du trahaỽc. Sef achaỽs y|m|gelwit y|du tra+
haỽc. ny|adỽn undyn y|m|kylch ny|s treissỽn.
a Jaỽn ny|s gỽnaỽn y neb. Je heb·y peredur.
py|gy beỻet odyma yỽ y cruc a|dywedy|di. Mi
a|rifaf itt ymdeitheu hyt yno ac a|dywedaf itt
py|gy|beỻet yỽ. Y|dyd y kychwynnych odyma
ti a|doy y|lys meibon y|brenhin y diodeyueynt.
Paham y|gelwir ỽynt ueỻy. a·danc ỻynn
a|e|ỻad ỽynt beuny* unweith. Pan|delych o+
dyno ti a|deuy hyt yn|ỻys iarỻes y kampeu.
Py gampeu heb·y peredur yssyd erni hi. Trych+
anwr teulu yssyd idi. Pob|gỽr dieithyr o|r a|del
y|r|ỻys ef a|dywedir idaỽ campeu y theulu.
Sef achaỽs yỽ hynny. y trychannwr teulu
a|eisted yn|nessaf y|r arglỽydes. ac nyt yr am+
harch y|r|gỽesteion. namyn yr|dywedut kam+
peu y|theulu. Y|dyd y|kychỽynnych odyno
ti a|ey y|gruc galarus. ac yno y maent per+
chen trychant pebyỻ ygkylch y cruc yn|ka+
dỽ y|pryf. Can buost heb·y|peredur yn ormes
yn|gyhyt a|hynny. mi a|wnaf na|bych byth
beỻach. a|e|lad a|wnaeth peredur idaỽ. ac yna
y|dywaỽt y uorỽyn a|dechreuassei ymdidan
ac ef. Bei bydut tlaỽt yn|dyuot yma.
kyuoethaỽc vydut beỻach o|drysor y gỽr du
a|ledeist. a thi a|wely y saỽl uorynyon hygar
yssyd yn|y|ỻys honn. ti a|gaffut orderchat ar
yr|un a|vynnvt onadunt. Ny|deuthum i
yma o|m|gỽlat arglỽydes yr gỽreicka.
namyn gỽeisson hegar a|welaf yna. ymge+
ffylybet baỽp ohonaỽch a|e|gilyd mal y|myn+
no. a|dim oc aỽch da ny|s mynnaf. ac nyt
reit ym ỽrthaỽ. Odyna y kychwynnaỽd
peredur racdaỽ. ac y|deuth y|lys meibon
brenhin y|diodeiueint. A|phann|deuth y|r
ỻys ny|welei namyn gỽraged. a|r|gỽraged
a|gyuodassant racdaỽ. ac a|vuuant lawen
ỽrthaỽ. ac ar dechreu eu hymdidan. ef a|w+

682

elei varch yn|dyuot a|chyfrỽy arnaỽ. a chelein
yn|y kyfrỽy. ac vn o|r gỽraged a|gyuodes y
y|uynyd ac a|gymerth y gelein o|r kyfrỽy.
ac a|e|heneinaỽd y|myỽn a|oed is laỽ y drỽs a
dỽfyr tỽym yndi. ac a|dodes eli gỽerthuaỽr ar+
naỽ. a|r|gỽr a|gyuodes yn vyỽ. ac a|deuth y|r
ỻe yd|oed peredur. a|e raessawu a|oruc. a|bot yn
ỻawen ỽrthaỽ. a deuỽr ereiỻ a|doethant y my+
ỽn yn|eu|kyfrwyeu. a|r un dywygyat a|wna+
eth y uorỽyn y|r deu hynny ac y|r vn gynt.
Yna y|govynnaỽd peredur y|r vnbenn paham yd
oedynt ueỻy. ac ỽynteu a|dywedassant bot ad+
anc myỽn gogof. a hỽnnỽ a|e|ỻadei ỽy un weith
beunyd. ac ar hynny y trigyassant y nos hon+
no. a|thrannoeth y kyuodes y mackỽyeit rac+
dunt. ac yd|erchis peredur yr mỽyn eu gordercheu
y adel gyt ac ỽynt. ac wynteu a|e gomedassant.
a|dywedut. pei ath|ledit ti yno. nyt oed itt a|th
wnelei yn vyỽ dracheuyn. ac yna y kerdassant
ỽy racdunt. ac y kerdaỽd peredur yn|eu|hol. a|gỽe+
dy eu|difflannu ỽy hyt na|s gỽelei ef. Yna y ky+
uaruu ac ef yn eisted ar benn cruc. y wreic dec+
kaf o|r a|welsei eiryoet. Mi a|ỽn dy|hynt heb hi.
mynet yd|ỽyt y ymlad a|r adanc. ac ef a|th|lad.
ac nyt o|e|dewred namyn o|e ystryỽ. Gogof yssyd
idaỽ. a|philer maen yssyd ar|drỽs yr ogof. ac ef
a|wyl paỽb o|r|a|del y myỽn. ac ny|s gỽyl neb euo.
Ac a|ỻechwaeỽ gỽennỽynic o gysgaỽt y|piler y
ỻad ef baỽp. A|phei|rodut ti dy gret vyg|caru i
yn vỽyhaf gỽreic mi a|rodỽn itt uaen ual y gỽe+
lut euo pan elut y myỽn. ac ny|welei ef dydi.
Rodaf myn|vyg|kret heb·y peredur. Yr pan|yth|we+
leis gyntaf mi a|th gereis. a pha le y|keissỽn i
dydi. Pan|geissych di vyui keis parth a|r india.
Ac yna y|difflannỽys y uorỽyn ymeith gỽedy
rodi y|maen yn|ỻaỽ peredur. ac ynteu a|deuth rac+
daỽ parth a dyffrynn auon. a|gororeu y dyf+
fryn oed yn|goet. ac o pob parth y|r dyffrynn
auon yn|weirglodyeu gỽastat. ac o|r|neiỻparth
y|r avon y gwelei kadỽ o|deueit gỽynyon. ac o|r
parth araỻ y gỽelei cadỽ o deueit duon. Ac ual
y breuei vn o|r deueit gỽynnyon y deuei vn
o|r deueit duon drỽod. ac y bydei yn wenn.
ac ual y breuei vn o|r|deueit duon. y deuei vn
o|r deueit gỽynnyon drỽod ac y|bydei yn|du.
a|phrenn hir a|welei ar lann yr auon. A|r