Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 180v

Yr ail gainc

180v

730

Ac nat haỽd gennyf ynheu na|e lad ef na|e
diuetha. a|doet y ymwelet a mi heb ef. a|mi a|w+
naf y dangneued ar y|ỻun y mynno e|hun. Y
kennadeu a|aethant ar ol matholỽch. ac a|uana+
gassant idaỽ yr ymadraỽd hỽnnỽ yn garedic. ac
ef a|e gỽarandewis. a|wyr heb ef ni a|gymerỽn
gynghor. Ef a|aeth yn|y gynghor. sef kynghor
a uedylyassant. Os gỽrthot hynny a|wnelynt bot
yn|debygach gantunt kael kewilid a uei vỽy. no
chael iaỽn a|vei gymeint. a|diskynnu a|wnaeth ar gymryt
hynny. ac y|r llys y|doethant yn|dangneuedus.
A chỽeiryaỽ y pebyỻeu a|r paỻeu a|wnaethant
udunt. ar ureint kyweirdeb neuad a|mynet y
vỽyta. ac ual y|dechreuassynt eisted ar|dechreu y
wled yd eistedassant yna. a dechreu ymdidan a|ỽ+
naeth matholỽch a|bendigeituran. ac nachaf
yn|ardiaỽc gan vendigeituran yn* ymdidan ac
yn|drist. a|gaei gan vatholỽch a|e lewenyd yn
wastat kyn no hynny. A|medylyaỽ a|oruc bot
yn|athrist gan yr unben vychanet a|gaỽssei o
Jaỽn am y|gam. a ỽr heb·y bendigeituran nyt
ỽyt gystal ymdidanỽr heno ac un nos. ac os yr
bychanet gennyt ti dy|iaỽn. ti a|gey ychwane+
gu it ỽrth dy vynnu dy hun. ac auory talu dy
ueirch itt. arglỽyd heb ef duỽ a|dalo itt. Mi
a|delediwaf dy iaỽn heuyt it heb·y bendigeituran.
Mi a|rodaf it peir. a chynnedyf y peir yỽ. y gỽr
a|lader hediỽ it. y vỽrỽ yn|y peir. ac erbyn auory
y vot yn|gystal ac y bu oreu. eithyr na byd ỻyue+
ryd gantaỽ. a|diolỽch a|wnaeth ynteu hynny. a
diruaỽr lewenyd a|gymerth yndaỽ o|r|achaỽs
hỽnnỽ. A|thrannoeth y|talỽyt y ueirch idaỽ tra
barhaaỽd meirch dof. ac odyna y kyrchỽyt ac
ef kymỽt araỻ ac y talỽyt ebolyon idaỽ. yny uu
gỽbyl idaỽ y|dal. ac ỽrth hynny y|dodet ar y kym+
mỽt hỽnnỽ o|hynny aỻan tal ebolyon. a|r eil
nos eisted ygyt a|ỽnaethant. arglỽyd heb·y math+
olỽch pan|doeth ytti y peir a|rodeist ymi. Ef
a|doeth ym heb ef y|gan ỽr a uu y|th wlat ti. ac
ny ỽnn na|bo yno y kaffo. Pỽy oed hỽnnỽ heb
ef. ỻassar ỻaesgyfneỽit heb ef. a hỽnnỽ a|doeth
yma y Jwerdon a chymideu kymein·uoỻ y wreic
ygyt ac ef. ac a|diangyssant o|r|ty haearn yn iwer+
don. pan wnaethpỽyt yn wynnyas yn eu kylch.
ac y|dihanghyssant odyno. ac eres yỽ gennyf i o+
ny wdost ti dim y ỽrth hynny. Gỽn arglỽyd heb
ef.

731

a chymeint ac a|ỽnn mi a|e managaf yti.
Yn hela yd oedỽn yn iwerdon dydgỽeith ar benn
gorsed a|oed uch pen llynn yn Jwerdon. a|ỻynn
y|peir y gelwit. a mi a|welỽn gỽr melyngoch maỽr
yn|dyuot o|r ỻynn a pheir ar y gefyn. a gỽr athrugar
maỽr a drycweith anorles arnaỽ oed. a|gỽreic yn|y
ol. ac ot oed vaỽr ef mỽy dỽyweith oed y|wreic
noc ef. a|chyrchu attaf a|wnaethant a|chyfuarch
gỽeỻ im. Je heb·y|mi pa gerdet yssyd arnaỽch chỽi.
ỻyna y ryỽ gerdet arglỽyd yssyd arnam ni heb ef.
Y wreic honn ympenn pythewnos a|mis y byd
beichogi idi. a|r mab a|aner yna o|r torỻỽyth hỽnnỽ.
ar|benn y pytheỽnos a|r mis y byd gỽr ymlad.
ỻaỽn aruaỽc. y kymereis ynneu arnaf y gossym+
deithaỽ ỽyntỽy. ac y buant vlỽydyn ygyt a|mi.
Yn|y vlỽydyn y keueis yn|diwarauun ỽynt. O hyny
aỻan y gỽarauunỽyt im. a|chyn penn y pedwy+
ryd mis ỽynt e|hun yn peri eu hatgassau ac ag+
hynnỽys yn|y wlat yn gỽneuthur sarhaedeu.
ac yn eighaỽ ac yn gouutyaỽ gỽyrda a gỽraged
da. O hynny allan y dygyuores vyg|kyuoeth am
vym|pen y erchi im ymvadeu ac ỽynt. a|rodi deỽ+
is im ae vyng|kyuoeth ae ỽynt. Y dodeis ynneu
ar gynghor vyg|gwlat beth a|wnelit amdanunt.
Nyt eynt hỽy o|e bot nyt oed reit udunt ỽynteu
o|e|hanuod herwyd ymlad vynet. Ac yna yn|y
kyuyng gynghor y|kaỽssant gỽneuthur
ystauell haearn oỻ. a gỽedy bot yn baraỽt yr
ystaueỻ. Dyuynnu a|oed o|of yn Jwerdon yno.
o|r a|oed o berchen geueyl a myrthỽl. a pheri gos+
sot kyuuch a|chrib yr ystaueỻ o|lo. a|pheri gỽ+
assanaethu yn|diwaỻ o vwyt a|ỻyn arnunt
ar y wreic a|e gỽr a|e phlant. A|phan|wybuỽyt
eu medỽi ỽynteu y|dechreuit kymyscu y|tan a|r
glo am benn yr ystaueỻ. a chỽythu y megineu.
yny vyd y|ty yn|burwenn am eu penn. ac yna y
bu y kynghor gantunt ym|perued ỻaỽr yr ysta+
ueỻ. ac yd arhoes ef yny vyd y pleit hayarn yn
wenn. Ac rac diruaỽr wres y kyrchỽys y
pleit a|e yscỽyd a|e tharaỽ gantaỽ aỻan. ac|yn
y|ol ynteu y wreic. a neb ny|dihengis odyno
namyn ef a|e wreic. Ac yna o|m|tebygu i ar+
glỽyd heb·y matholỽch ỽrth vendigeituran
y doeth ef drỽod attat ti. Yna|dioer heb ynteu
y doeth yma ac y rodes y peir y minheu. Pa delỽ
arglỽyd yd erbynneist ti ỽyntỽy. Eu rannu