Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 188v

Y bedwaredd gainc

188v

762

Hitheu a|doeth y myỽn a|morỽyn ygyt a hi.
Ha|wyrda heb hi lle drỽc yd ym. Je heb ynteu
ni a|glyỽn utkyrn a|lleuein. a beth a deby+
gy di o hynny. Dioer heb hi ni chaỽn we+
let ỻiỽ y weilgi gan bop ỻong ar torr y
gilyd. Ac y maent yn|kyrchu y tir yn gyn+
taf a aỻont. a|pha|beth a|wnaỽn ni heb hi.
arglwydes heb·y gỽydyon. nyt oes in gyg+
hor o·nyt kaeu y|gaer arnam. a|e chyn+
hal yn oreu a|aỻom. Je heb hitheu duỽ a
lo* yỽch. a chynheỻỽch chỽitheu. ac yma
y keffỽch digaỽn o arueu. Ac ar hynny
yn ol yr arueu yd aeth hi. a llyma hi yn
dyuot a|dỽy uorỽyn gyt a|hi. aarueu deu
ỽr gantunt. arglỽydes heb ef gỽisc ymdan
y gỽraync hwnn. a minneu ui a|r mory+
nyon a wisgaf ymdanaf inheu. Mi a|glyỽ+
af odorun y gỽyr yn|dyuot. Hynny a|ỽnaf
yn ỻaỽen. a|gỽiscaỽ a|ỽnaeth hi ymdanaỽ
ef yn ỻaỽen ac yn gỽbyl. a derỽ heb ef wis+
caỽ ymdan y gỽraync hỽnnỽ. Derỽ heb
hi. neur|derỽ y minheu heb ef. Diodỽn
an harueu weithon. nyt reit in ỽrthunt.
Och heb hitheu paham. ỻyna y ỻynghes yg
kylch y ty. Ha|wreic nit oes yna un ỻyng+
hes. Och heb hitheu pa ryỽ dygyuor a|uu
ohonei. Dygyuor heb ynteu y tororri dy
dynghetuen am|dy|uat*. ac y geissaỽ arueu
idaỽ. ac neur|gauas ef arueu heb y|diolwch
yti. Y·rof i a|duỽ heb hitheu gỽr drỽc ỽyt ti.
ac ef a|aỻei y ỻawer mab coỻi y eneit am
y dygyuor a|bereist ti yn|y cantref hỽnn
hediỽ. a mi a|tynghaf dynghet y|r mab
heb hi na chaffo gỽreic vyth o|r genedyl
yssyd ar|y dayar honn yr aỽrhonn. Je
heb ynteu direitwreic uvost eiryoet. ac
ny dylyei neb uot yn borth itt. a gỽreic
a|geiff ef ual kynt. Hỽynteu a doethant
att vath uab mathonỽy. a|chỽynaỽ yn
luttaf yn|y byt rac aranrot a|ỽnaethant.
a menegi ual y paryssei yr arueu idaỽ
oỻ. Je heb·y math. keissỽn ninneu ui a|thi
oc an hut a|n ỻetrith hudaỽ gỽreic idaỽ
ynteu o|r blodeu. Ynteu yna a meint gỽr
yndaỽ. ac yn|delediỽhaf gỽas o|r a|welas

763

dyn eiryoet. ac yna y kymerassant hỽy blodeu
y deri. a blodeu y banadyl. a blodeu yr erwein.
ac o|r rei hynny assỽynaỽ yr un uorỽyn deckaf
a|thelediwaf a|welas dyn eiryoet. a|e bedydyaỽ
o|r bedyd a|wneynt yna. a dodi blodeuwed arnei.
Gỽedy y kyscu y·gyt hỽy ar y wled. nyt haỽd
heb·y gỽydyon y ỽr heb gyuoeth idaỽ ossymdeith+
aỽ. Je heb·y math. mi a|rodaf idaỽ yr un cantref
goreu y was ieuanc y gael. arglỽyd heb ef
pa gantref yỽ hỽnnỽ. Cantref dinodig heb
ef. a|hỽnnỽ a|elwyr yr aỽr honn eiwynyd.
ac ardudỽy. Sef ỻe ar y cantref y kyuanhedỽys
lys idaỽ. yn|y ỻe a|elwir mur y casteỻ. a hynny
yg|gỽrthdir ardudỽy. ac yno y kyuanhedỽys
ef ac y gỽledychỽys. A phaỽb a|uu uodlaỽn idaỽ
ac y arglỽydiaeth. Ac yna dreigylgỽeith kyr+
chu a|ỽnaeth parth a chaer dathyl. y ymwe+
let a math uab mathonỽy. Y dyd yd aeth ef
parth a chaer dathyl. troi o vyỽn y ỻys a|wna+
eth hi. a|hi a|glywei lef corn. ac yn ol ỻef y
corn. ỻyma hyd blin yn mynet heibaỽ. a
chỽn a chynnydyon yn y|ol. ac yn ol y cỽn
a|r kynnydyon bagat o wyr ar traet yn
dyuot. Eỻyngỽch was heb hi y wybot pỽy
y niuer racco. Y gỽas a|aeth. a gouyn
pỽy oedynt. Gronỽ pebyr yỽ hỽnn. y gỽr
yssyd arglỽyd ar penỻynn heb ỽy. Hynny
a|dywaỽt y gỽas idi hitheu. Ynteu a|gerd+
ỽys yn ol yr hyd. aar auon gynwael gordiỽes
yr hyd a|e lad. ac ỽrth ulingaỽ yr hyd. a|ỻithy+
aỽ y gỽn ef a|uu yny wascaỽd y nos arnaỽ.
A|phan yttoed y dyd yn atueilaỽ a|r nos yn
nessau. ef a|doeth heb porth y|ỻys. Dioer
heb hi ni a gaỽn yn|goganu gan yr unben.
o|e adu y pryttỽn y wlat araỻ ony|s gỽaho+
dỽn. Dioer arglỽydes heb ỽy iaỽnaf yỽ
y wahaỽd. Yna yd aeth kennadeu yn|y erbyn
y wahaỽd. ac yna y kymerth ef y wa+
haỽd yn ỻaỽen. ac y doeth y|r ỻys. ac y doeth
hitheu yn|y erbyn ef y ressaỽu. ac y gyuarch
gỽeỻ idaỽ. arglỽydes heb ef duỽ a|dalho it
dy leỽenyd. Ymdiarchenu a mynet y
eisted a|ỽnaethant. Sef a|ỽnaeth blodeued
edrych arnaỽ ef. ac yr aỽr yd edrychaỽd nyt
oed gyueir arnei hi ny bei yn llaỽn o|e gary+