Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 21v

Brut y Brenhinoedd

21v

83

nhinyaeth y ynys pry  dein dan goron
rufein. a o|gyt·gyghor gỽyrda ynys
prydein a|e doethon y kahat gỽneuthur
y dagnefed. a chymryt merch yr amhe+
raỽdyr yn wreica y|r brenhin. a dyỽedut
hefyt a|ỽnaethant ỽrth y brenhin nat o+
ed waratỽyd idaỽ a·restỽg y amheraỽ+
dyr rufein. pan uei yr hoỻ   vyt
yn|gỽedu idaỽ. ac veỻy drỽy   y ryỽ
ymadrodyon hynny ufudhau a oruc
gỽeiryd y eu kyghor a|darestỽg y am+
heraỽdyr rufein. ac yn|dianot yd|anuo+
nes gloyỽ yn ol y verch ỽrth y rodi y
weiryd. a thrỽy borth gỽeiryd a|e gan+
horthỽy gỽedy hynny y gorysgynỽys
gloyỽ yr ynyssed ereiỻ y·n|y gylch. 
A  gỽedy mynet y gayaf hỽnnỽ heibaỽ
a|dyuot y gỽanhỽyn y doeth y ke+
nadeu o rufein a merch yr amhera+
ỽdyr gantunt. ac y ducsant at y that.
Sef oed y henỽ gỽenwissa. ac anryued+
aỽt oed y thegỽch o pryt a gosged. a
gỽedy y rodi y weiryd mỽy y karei ef
hi no|r hoỻ uyt. ac ỽrth hynny y mynnỽ+
ys ef enrydedu y ỻe kyntaf y kysgỽys
gyt a|hi o dragỽydaỽl gouedigaeth. ac
erchi a|ỽnaeth gỽeiryd y|r amheraỽ·dyr
gỽneuthur dinas yn|y ỻe hỽnnỽ y gadỽ
kof ry wneuthur neithoreu kymeint
a|r rei hynny drỽy yr oessoed. ac ufudh+
au a|oruc yr amheraỽdyr ỽrth hynny
ac adeilat dinas a|chaer a|galỽ hỽnỽ
yn dragỽydaỽl o|e enỽ ef kaer loyỽ. ac
yn gyffinyd rỽng kymry a|ỻoeger y
mae y dinas hỽnnỽ ar lan hafren. ac
y|gelỽit kaer loyỽ yr hynny hyt hediỽ.
a gloỽsestyr yn saesnec. ac ereiỻ a
dyỽeit mae achaỽs mab yr amheraỽdyr
a anet yno a|elỽit gloyỽ gỽlat lydan.
ac eissoes o|r achaỽs kyntaf a|dỽespỽyt
yd adeilỽyt y dinas.  ~ ~ ~  
A c yn yr amser yd|oed weiryd adar+
wein·daỽt yn gỽledychu ynys pry+
dein y kymerth yn arglỽyd ni
iessu grist diodeifeint ym pren croc yr
prynu y cristonogyon o geithiỽet ufern.

84

A  gỽedy adeilat y dinas. A hedychu
yr ynys. ymchoelut a oruc yr am+
heraỽdyr parth a freinc. a|gorchy+
myn y weiryd ỻyỽodraeth yr ynyssed y+
n|y gylch y·gyt ac ynys prydein. a|r
amser hỽnnỽ y seilỽys peder ebostol eglỽ+
ys yn gyntaf yn yr antios. ac odyna y do+
eth y rufein. ac yno y daỻaỽd teilygda+
ỽt babaỽl esgobaỽt. ac yd|anuones
marc agelystor hyt yr eifft y bregethu
e·uegyl yr arglỽyd iessu grist hoỻ·gyuoe+
thaỽc yr hỽn a yscrifenassei e hun o weith+
redoed mab DVW. 
A  gỽedy mynet yr amheraỽdyr y|r*
rufein. kymryt a|ỽnaeth gỽeiryd sy+
nỽyr a|doethineb yndaỽ ac atneỽydu
y kaeroed a|r kestyỻ yn|y ỻe y bydynt yn
ỻibinaỽ. a ỻyỽyaỽ y deyrnas drỽy ỽrol+
der a gỽiryoned megys yd|oed y enỽ a|e ofyn
yn ehedec dros y teyrnassoed peỻaf. ac yn
hynny eissoes kyuodi syberỽyt yndaỽ.
a|thremygu arglỽydiaeth rufein. ac at+
tal eu teyrnget a|e gymryt idaỽ e|hun.
ac ỽrth hynny yd|anuones gloyỽ vaspa+
sianus a ỻu maỽr gantaỽ hyt yn|y·nys
prydein y dagnefedu a gỽeiryd. neu y gym+
eỻ y deyrnget arnaỽ drỽy darystygediga+
eth y wyr rufein. a gỽedy eu|dyuot hyt
ym|porth rỽytyn. nachaf weiryd a ỻu ma+
ỽr gantaỽ yn eu herbyn yny oed aru+
thur gan wyr rufein eu nifer. ac eu ha+
mylder. ac eu gleỽder. ac ỽrth ˄hynny ny lauas+
sassant gyrchu y tir ar eu torr. namyn
ymchoelut eu hỽyleu a|dyuot   racdunt
yny doethant hyt yn|traeth totneis y|r
tir. a gỽedy kaffel o uaspasianus a|e lu
y tir. y kyrchassant parth a|chaer pen hỽ+
ylkoet. yr hon a|elỽir yr aỽr·hon exon.
a gỽedy dechreu ymlad a|r gaer honno.
ympen y seithuet dyd nachaf weiryd
a|e lu yn|dyuot. ac yn|dianot yn ymlad
ac ỽynt. a|r dyd hỽnnỽ y ỻas ỻaỽer o bop
parth. ac ny chauas yr vn y vudugolyaeth.
a|thranoeth gỽedy bydinaỽ o|bop parth
y doeth y vrenhines y·rydunt. ac y tagne+
fedỽys eu|tyỽyssogyon. ac odyna   y·d anuo+