Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 231r

Ystoria Bown de Hamtwn, Meddyginiaethau

231r

928

ac nyt oed da gan gi urenhin eu cladu ỽynt
ymplith dynyon ereiỻ. ef a|beris gỽneuthur
ysgrin o uein marmor. a|pheri y urenhined
urdedic ac escyb dwyn y kyrff y|r eglỽys a
baryssei ef e|hun y gỽneuthur yn|enỽ seint
laỽrens. Ac yna y koronhaỽyt gi o|goron
mỽmbraỽnt. ac ueỻy y|teruyna ystorya
boỽn o hamtỽn. ~ ~ ~ ~   ~ ~ ~
   
Y *Ma gan borth duỽ goruchel bendeuic y
dangossir y medegynyaetheu arben+
nickaf a|phennaf ỽrth gorff dyn.
a sef y neb a beris eu|hyscriuennu yn
y mod hỽnn; Riwaỻawn uedic. a|e ueibon.
Nyt amgen; kadỽgaỽn. a gruffud. ac ei+
naỽn. kanys ỽynt a|oedynt oreu. a|phennaf
o|r|medygon yn eu hamser hỽy. ac yn|amser
rys gryc eu|harglỽyd. ac arglỽyd dinefỽr.
y|gỽr a|gedwis eu breint ac eu dlyet yn gỽb+
yl ỽrthunt yn enrydedus mal y|dylyynt. ac
y·sef achaỽs y parassant hỽy yscriuennu
eu kywreinrỽyd yn|y mod hỽnn. rac na
bei a|wypei gystal ac a|wydynt hỽy gỽedy ỽy.
Ac o|r peth pennaf a|chyntaf o|r a|ffurueidỽys
duỽ o gorff dyn; y penn yỽ hỽnnỽ. Kanys
yndaỽ y mae y pump synnỽyr corff. ~
T Ri ỻe yn|y penn y megir cleuydy·eu.
vn yỽ y tonn. Eil yỽ y acreuan*. Try+
dyd yỽ y greadur. O agori ar y penn hyt y
creuan. a goỻỽng y gỽenỽyn y gỽaredir y
greuan. O waet a ỻosceu y gỽaredir y|tonn.
O agori ar y greadur y gỽaredir y|greadur.
ac yna kymryt y deuparth o|r danhogen. a|r
trayan o|r violet. ac emenyn haỻt. ac eu mae+
du ygyt. a|e dodi ỽrthaỽ. a|hynny a|diwennỽy+
na y greadur. o|r kyuyt ỻit a gỽenỽyn yndi.
O|r pan agorer ar y tonn. hyt ympenn y naỽ+
uet dyd y|byd y|ỽist* ar y ascỽrn. Sef y gỽneir
hynny o|hen gleuyt penn. O dyrnaỽt newyd
neu urath newyd ar y penn. goreu yỽ bo kyntaf

929

y diotter. rac dy·gỽydaỽ gỽaet ar y greadur a|e
uerỽi yno. O|r pann|diotter yr ascỽrn y ar y
greadur. kymryt y uiolet ac emenyn gỽyry.
a|e maedu y·gyt. ac o·ny|cheffir y uiolet. kym+
ryt gỽynn ỽy a|ỻin. ac eu maedu y·gyt. neu
emenyn gỽyry a|ỻin. ac eu|dodi ỽrthaỽ yny
donneuher. ac yna gỽneuthur eli o|lysseu.
ac emenyn a|gỽer ac eu dodi ỽrthaỽ yny vo
iach. Punt yỽ dylyet y medic o|r gỽeith hỽnnỽ
yn|y trugared heb y ymborth. neu naỽ uge+
int a|e ymborth. Rac gỽaeỽ ỻygat. ỻosc
ym|pant yr ael ac ac* araỻ yn|y wegil. a hynny
rac gỽlybỽr y penn yssyd da. Rac ỻygeit
coch gỽlyboraỽc. dodi magyl dan y dỽ·yen.
a ỻosc yn|y wegil. a|hynny rac gỽlybỽr y
penn yssyd da. Rac sych·geruyn. kymryt
sud y syui a|blonec iar. ac emenyn mei.
ac eu maedu y·gyt. ac eu|dodi y myỽn corn.
a|phan|elych y gyscu. iraỽ dy lygeit a|th
amranneu yn|da. ac ỽynt a|uydant iach.
Tri ryỽ ysgyueint yssyd. ysgyueint ỽst. a
gỽynn ysgyueint. a gỽaeỽ dan y|dỽy·vronn.
ac ydan yr adein. ac ympenn yr ysgỽyd.
a|chochi y deurud. Ac ual hynn y medegy+
nyeithyr. kymryt tri dieu goduc o|r ỻys  ̷+
seu hynn. y kygget. a|r trydon. a|r|troet+
rud. a gỽrthlys yr alannon. Ac odyna
tri dieu ereiỻ. ar|y|brideỻ. a|gỽedy yd|atuei+
rer y cleuyt o|r kymhibeu ueỻy. rodi ky+
uot y|r dyn erbyn penn y naỽuettyd. Ac
o·dyna gỽneuthur medyglyn trỽy we+
nith gỽrỽf. neu trỽy win coch a|r|ỻysseu
hynn. y wreidrud. a|r turch. a|r ennyd.
a|r tryỽ. a ỻygat y dyd. a|r hennỻydan.
a|r erchwreid. a gỽreid yr erweint. a|r gruc.
a|r uab·coỻ. a|r udrot. a|r grygyon. a|r ten+
teulys uendigeit. a|r garaỽyt. ac a|uynno
y medic o|lysseu ereiỻ. Mal hynn hagen
y gỽneir y gỽynn gyfleith. kymryt e+
menyn mei. a gỽer gauyr. neu iret hyd.
a|r greithic. ac a uynner o|r|ỻysseu. a|chỽit

 

The text Meddyginiaethau starts on Column 928 line 11.