Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 232r

Meddyginiaethau

232r

932

yn ryd. a dodi ỻosceu ar|uein y esgeired.
ac ygkylch y linyeu a e arreu. a|gord·yfneit
gỽaet y vffarned a|e arreu. a|gỽedy ỻosco
retto y ỻosceu cỽbyl y gan y wytheu.
Yr eil uedeginyaeth yỽ honn heuyt.
kymryt yr hokys a|e berỽi trỽy wenith+
gỽrỽf. neu trỽy dỽfyr ffynnaỽn. Ac odyna.
kymryt a|uyd yn|y dayar o|r ysgaỽ. a|e
yssigaỽ y myỽn morter yn|da. a|e daraỽ ar
y|ỻynn hỽnnỽ yn|of. a|e rodi y|r claf ym|fyon
ac y rydhau y golud. ac odyna gỽahard
racdaỽ kic eidon maỽr. a chaỽs. a che+
nyn. a physcaỽt maỽr. ac e·hogeu. a
ỻassowot. a chic hỽyeit. a garỻec. a phob
ỻaethuỽyt. o·nyt meid tỽymlaeth. 
Pedeir bolwyst yssyd. Bolwyst lynn. a
bolwyst golud. a bolwyst beỻeneu. a bol+
wyst wynt. Bolwyst lynn ny eỻir gỽaret
idi. Bolỽyst wynt nyt oes waret racdi he+
uyt. nyt agheuaỽl yn|ebrỽyd. Bolwyst go+
lud. o gyuot. a|glas|gyfleith. a medyglyn
y gỽaredir. ỻyma y ỻysseu hynny. yr ỽrinc.
a|r|dodeit. a|r diwythyl. a ỻyma mal y|gỽ+
neir y kyuot   a|r ieutaỽt. a|r gyng+
lenyd. a|r|griessyn. a|e vnsyc. a|r redegaỽc.
a godeil y byỽi a|r hokys. a ỻyma mal y
gỽneir y kyuot hỽnnỽ. kymryt yr hyli+
thyr a|e gladu o|e uon. a|e olchi yn|da. a|e
daveỻu yn uan. a|e vriỽaỽ y myỽn morter.
yn oreu y gaỻer. a bỽrỽ y soec ymeith. Ac
odyna dodi y ỻynn hỽnnỽ y myỽn padeỻ ar
y|tan. ac odyna kymryt y berwon tra gaff+
er yn wynn a|e gadỽ gennyt hyt y mynnych.
a|e wneuthur yn|beỻeneu|bychein pan y
rodych y|r claf. Bolwyst beỻenneu. o loscev
a magleu. a|ỻynn. a ỻynn. a chyuot. y gỽa+
redir. Ryỽ dauatenneu a|daỽ y gyfueisted.
a sef gỽed y gỽaredir. eu trychu a|hayarn oer.
a ỻosci eu|ỻe. ac eu|heliaỽ a mel. Tri ryỽ dos+
ted yssyd. Sychdosted. o gyuot. a ỻynn. a|ỻosc+
eu. a|sych|enneint y gỽaredir. Maen calet
ual|hynn y gỽaredir ỻe y diotter. kymryt

933

ffonn a|e dodi ym|plyc y arreu. ac odyna
dodi y dỽy ureith o vyỽn y arreu. ac eu
plygu y vynyd am y|ffonn. a rỽymaỽ tale+
ith am y deu ardỽrn. ac am y|warr. a|e dodi
a|e dorr y uynyd. a|pheth uchel dann y
dỽy clun. ac o|r parth asseu y|r dywyssen
diot y maen. ac odyna y dodi y myỽn en+
neint dỽfyr y dyd hỽnnỽ. a thrannoeth
y myỽn enneint dỽfyr yn gyntaf. a gỽe+
dy hynny yn|y kyffeith. a|gỽedy hynny
y dodi y myỽn y|wely a|e torr y uynyd. a
sychu y weli a dodi ỻin. ac emenyn haỻt
ỽrthi. a|e gynnal yn yr ardymher hỽnnỽ. yny wy+
per a|dihango. a|e adu dydgỽeith a noswe+
ith kynn gỽneuthur gỽeith ỽrthaỽ. heb
vỽy a heb lyn. a|e dodi y myỽn enneint.
Os tywot·uaen uyd. gỽneuthur medyg+
lyn trỽy wenithgỽryf gloyỽ kadarn. a|r
ỻysseu hynn. y glaerỻys. a|r greulys uen+
digeit. a|r orchwreid. a|r erinỻys. ac eido
y daear. a|r tryỽ. a|r uilffyth. a|r ỽydlỽn.
a|r colỽmbina. a|r vamlys. a|r|dodeit. a|r
grỽmyn. a|r danhogen. a|r glessyn. a de+
int y ỻeỽ. a|r wreidrud lỽyt. a|r ganwreid
benngoch. a|r redegaỽc. Gỽreic y bo arnei
rỽystyr am gaffel beichogi. trỽy y ỻysseu
hynn y gỽneir medyglyn idi. Yr erinỻys.
a|r iaỽn. a|r tryỽ. a|r ganwreid bengoch.
a|r ganwreid uelen. a tharỽ y mynyd. a|r
ganhwein. a|r diwythyl. ac ymysc hynny
kymryt kyuot o·honei. Gỽreic a|del idi cle+
uyt y|gỽraged yn rỽy. kymryt y|wenenỻys
van. a|r kygaf man. a|r ganhwein. a roec.
a|r|diwythyl. a|r uabcoỻ. a|ỻudỽ bann hyd
a|ladher a|e gyrn ar y|benn. ac eu berỽi trỽy
win coch yn|oreu ac y gaỻer. a|hidlaỽ y
ỻynn hỽnnỽ yn|da a|e yuet beunyd yny
darffo. a|pheidaỽ a bỽydeu gỽressaỽc a ludy+
ỽyt uchot. a gordyfneit gỽaet y uffarned.
ac y garreu. Gỽreid y drycheigyauc y torri
yr hychgruc. y taraỽ arr dỽfyr oer a|e y+
vet. a chronni hỽnnỽ yn|y eneu. deint y|ỻeỽ.