Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 233r

Meddyginiaethau

233r

936

da ygyt a|e yuet bop bore. Rac y dannoed
kymryt y ueidaỽc lỽyt. a|e dodi dan y ben
y myỽn ỻiein crei. a iach uyd. Araỻ yỽ;
kymryt y ueidyaỽc las. a|e dodi y myỽn ta+
uolen dan y|deint. neu ar uaen tỽym. a|e
dodi yn|dỽym y myỽn ỻiein dan y deint claf.
araỻ yỽ kymryt yr hen·ỻydan. a|e briỽaỽ yn
da a|e dodi ỽrth y dant claf. tros nos. araỻ
yỽ. kymryt y vennỽen. a tharaỽ yn|dỽys a
hỽnnỽ. Rac cleuyt bronn. kymryt yr hen+
ỻydan a blonec. a|e dodi ỽrthaỽ. a iach uyd.
Rac ỻyngher. kymryt gỽin ac atrỽm.
a|e gymyscu y·gyt. a|e yuet bob bore ar y
gỽrthỽngyl. Rac brath neidyr. kymryt
yr henỻydan a|r benngalet. a|r bennlas. a|e
taraỽ ar dỽfyr a|e yuet. Tri chyualorn
medic ynt. brath ysgyueint. a brath am+
mỽydon bronn. a phenn glin. Rac march+
wreint. kymryt ystor gỽynn a|e dỽymaỽ.
ac yn uedal y|dodi ỽrthaỽ. a|hynny a|e hiach+
aa. Seith gelyn ỻygat yssyd. wylaỽ. a
gỽylaỽ. a|gỽylamec. a meddaỽt a|godineb.
a|sychbilen. a mỽc. Tri ascỽrn yssyd y myỽn
dyn o|r torrant. ny|chyfannant byth. ac ny
enir un o·honunt gan dyn pan aner ef.
Deint. a|phedeỻec. a iat. Briỽaỽ graỽn
y pabi y myỽn gỽin y beri y|dyn gyscu yn
da. Rac ỻudyas eghi. kymryt y uedlỽyn.
a|e tharaỽ ar dỽfyr a|e yuet ar yỽnyt*. Rac
y cryt. kymryt y ganỽreid lỽyt. a|r dynat
coch. a|r|henỻydan. a|r unyeit. ac eu briỽ+
aỽ yn|da y|myỽn meid geiuyr hen ac eu
berỽi. a phob bore yuet o|r claf gỽppaneit.
a hỽnnỽ a|e gỽna yn|iach. Rac y|danhoed.
kymryt kanhỽyỻ o wer deueit. a|graỽn y
mor·gelyn gyt a|r gỽer. a|ỻosci y ganhỽyỻ
yn nessaf y gaỻer y|r|deint. a dodi dỽfyr oer
dan y ganhỽyỻ. a|r pryuet a|dygỽydant
yn|y dỽfyr rac gỽres y ganhỽyỻ. Rac
hỽyd y myỽn croth dyn. kymryt gỽer da+
uat. a blaỽt keirch. a deil ffiol y ffrud. a|r

937

diwythyl yny vỽynt iỽt. a|dodi hỽnnỽ ỽr+
thaỽ. ac o|r byd craỽn yndaỽ. ef a|bennha.
Rac hỽyd y myỽn croth dyn heuyt. kym+
ryt meid geiuyr ac ef yn|symyl. a tharaỽ
craf y geiuyr arnaỽ. a|e yuet tri dieu. a|r
hỽyd a|a ymeith. Rac y cleuyt dygỽyd.
ỻosc gorn gauyr. a geỻỽng y uỽc am benn
y|dyn. ac ỽrth yr arogleu hỽnnỽ yn|y ỻe
y kyuyt. a chyn kyuodi y dyn odyno.
bỽrỽ bystyl ki yn|y benn. ac ny|daỽ idaỽ y
cleuyt hỽnnỽ byth wedy hynny. Rac pob
teirton. yscriuenner y|myỽn tri aual yn|tri
diwarnaỽt. yn yr aual kyntaf. ~ o uagla
pater. Yn|yr eil aual. ~ o uagla filius. Yn|y
trydyd aual. ~ ˄o uagla spiritus sanctus. A|r tryded
dyd ef a|uyd iach. O|r mynny wywbot* pa|wed
yd|el y dyn a|gleuycho ae y uyỽ ae y uarỽ o|e
gleuyt. kymer y ỻyssewyn a elwir y|uedyges.
a|briỽ ỽynt. a|rỽym ỽrth y deu gyuys. ac os
y uyỽ yd|a y claf. yn|y ỻe ef a gỽsc. ac o·ny
dichaỽn kyscu ef a uyd marỽ. O|r mynny
na|bych uedỽ. yf y bore ỻoneit plisgyn
wy y sud y uedon chwerỽ. O|r mynny
na|bych ludedic yr a|ymdeych. yf y bore lone+
it plisgyn wy o sud y ganwreid gyt ac gar+
ỻec. ac ny briỽy. ac ny blinhey yr meint a
gerdych y dyd hỽnnỽ. O|r mynny tynnu
meddaỽt y ar|dyn. bỽyta saffyr ˄briỽ ar dỽfyr
ffynnaỽn. O|r mynny uot yn|ỻawen yn
wastat. bỽyta saffyr y|myỽn bỽyt neu
diaỽt. ac ny bydy trist vyth. a gỽagel
rac bỽyta gormot rac dy varỽ o tra·ỻew+
enyd. O|r mynny na|bych wennỽynic.
yf loneit plisgyn wy o sud y ỻysseu a|elỽ+
ir ỻygeit crist. ac ny byd hawd gennyt
sorri. O|r mynny uot yn iach yn wastat
yf loneit ỻỽy beunyd o sud yr hockys.
a iach uydy yn wastat. O|r mynny uot
yn|diweir. bỽyta beunyd beth o|r ỻysseu
a|elwir yr hyd. ac ny chytsynnyy byth
a|chyffro godineb. Rac ymdineu croth