Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 236v

Ansoddau'r Trwnc, Meddyginiaethau

236v

950

vyd ynteu yn gyntaf. ac odyna yn|du. neu
uot yr un trỽnc a|r deu|liỽ hynny arnaỽ; ag+
heu a dengys. O byd saym arnaỽ. a begelyn
yn|drychauel yndaỽ. arwyd drỽc yỽ. O byd
saym arnaỽ a gỽadaỽt gỽynn yg|gỽaelaỽt y
ỻestyr. hynny a arwydockaa gỽewyr yn|yr ym+
yscar. neu yn|y kyssyỻteu. O byd glas y trỽnc.
heint yn|y perued a|dengys. Trỽnc coch go+
gethin. a megys rudyon yndaỽ a nywl ar|y
wyneb. arwyd drỽc yỽ. O byd gỽynn iaỽn
gỽydyus uyd. O byd du y bore. gỽaethaf yỽ.
O|byd seymlyt. a|dolur maỽr gantaỽ. agheu+
aỽl yỽ. O byd pur. a nywl arnaỽ; agos uyd
agheu hỽnnỽ. O|r byd gwynn y bore. a gỽyn+
nach wedy kinnyaỽ. goreu vu hỽnnỽ.
O byd coch. a gwadaỽt yndaỽ. ny phericla
hwnnỽ. vrin epatig tywyỻ. periglus yỽ.
vrin spenetig ỻudỽlyt. petrus vyd.
vrin coch o heint kyỻa. periglus vyd.
Vrin eglur. iach vyd. Ac ueỻy y teruyna.
E *ff a|dylyir geỻỽng gỽaet yny symutto
y ỻiw. kanys os du uyd yn mynet. gat+
ter y redec yny uo coch. O byd teỽ. geỻyngher
yny uo teneu. O byd dyfyrỻyt. geỻyngher
yny uo tew. Y|th|wneuthur byth yn|iach. yf
lỽyeit beuyd* yn gyntaf o sud yr hockys. Y
wyỻtu ednot neu gylyon. dot y gannwreid
yn|y|ỻe y bont. ac ỽynt a|ffoant. Rac magyl
ar lygat. dot yndaỽ sud eido y|dayar. Y war+
et meddaỽt. yf saffrỽn. drỽy dỽfyr ffynnaỽn.
Rac y mann. dot arnaỽ keilyaỽc. neu iar
yny uo marỽ. Rac yr heint dygỽyd. ỻad gi
ac heb wybot y|r dyn. dot y bystyl yn|y eneu.
daỽ byth arnaỽ. Y|adnabot claf briỽ y uiolet
a|dot ar y arleisseu. ac o chỽsc byỽ uyd. o·ny
chỽsc marỽ uyd. O|r mynny na del chỽant
gỽreic itt. bỽytta y rut y bore. Y torri maen
tosted; kymer saxifraga. i. tormaen. yr hỽnn
a|dyf yn|ỻeoed karrecaỽc. kanys o hynny
y kauas y henỽ. a|thempra drỽy win a|phybyr
ac yuet yn|tỽym; a hynny a|tyrr y maen. ac

951

a|beir pissaỽ. ac a|wna blodic y|r gỽraged. ac a
iatha* yr arenneu. a ỻestyr y plant. Araỻ yỽ;
kymer y saxifraga. a|hat y grwmit a|tharaỽ ar
dỽfyr brỽt. a dyro idaỽ o|e yuet chwe diwarnaỽt
ac ef a yn|iach yn diogel. Araỻ yỽ; kymer waet
ysgyuarnaỽc a|e chroen yny el yn dwst. a chy+
mysc y pyloor hỽnnỽ a dỽfyr tỽym. a dyro idaỽ
lwyeit o|r dỽst hỽnnỽ ar diaỽt. ac yuet ar y|gyth+
lỽng. a hynny a tyrr y maen ac|a|e teiuyl aỻan.
O|r mynny broui hynny. dot lwyet o|r dỽst
hỽnnỽ y myỽn dỽfyr. a dot yndaỽ y maen a
uynnych. ac ef a|ymeỻwng yn diannot.
L lyma y tri|thew anesgor; auu. ac aren. a
chaỻon. a ỻyna yr achaỽs y gelwir wynt
ueỻy. Dilis yỽ y ỻe y kehyrdo clỽyf ar un o|r tri.
na eỻir gwaret udunt namyn marỽ yn ehe+
gyr. Tri theneu a·nescor ynt. Pilyonen yr e+
mennyd. a glasgolud. a chỽyssigen. achaỽs
o|r un achaỽs y maent a·nescor a|r rei ereiỻ.
Mae teir hirnych gỽeli. kymal glin. a mỽydon
assen. ac ysgeueint. kanys wedy macko cra+
ỽn yn vn o|r rei hynny. dilis yỽ na wyr medic
pa|bryt y gaỻo gwaret idaỽ yny gwelo yn
iach. Rac heint y marchogyon. dot galchua
paun a|gỽreid redyn. ac ef a|uyd iach. 
Rac brath ki kyndeiryaỽc. da yỽ bỽyta gỽ+
reid yr hadigyl. Y beri plant y|wreic. bỽytaet
yn uynych letus. a gỽer brỽt. a phybyr.
Pa uedeginyaeth uỽyhaf; tynnu asgỽrn
yn|diberigyl ar yr emennyd; Pa uedeginya+
eth leihaf. kossi dy laỽ yny wennofo. ac ody  ̷+
na poeri arnei a|e ruglaỽ.

 

The text Meddyginiaethau starts on Column 950 line 21.