Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 244v

Delw'r Byd

244v

982

o|e am·diffynn. a|phedeir troetued yn y hyt
a|diruaỽr yỽ y vlaenỻymhet. Dywal yỽ y
bỽystuil hỽnn. a|breuerat aruthur gantaỽ.
ac a ỽrth·ỽynepo idaỽ a|e gorn y hergorn y
herbyn. O|r|delhir. y lad a eỻir. ny eỻir
y doui. Yn auon gange y mae ỻassowot.
a thrychant troetued yn|eu hyt. Yno y mae
y ryỽ bryuet kyffelyb y granc. a deu vreich
udunt o whech kufyt yn eu hyt. ac a|r rei
hynny y tynn attaỽ yr eliphanyeit. ac y
saỽd y weilgi. Ym mor yr india y mae y
ryỽ genedyl o valwot. ac oc eu kogyr·neu
y gỽneir ỻuesteu didos y dynyon. O indus
auon hyt yn|tigrin hyt y|mae parthia. Ac
yno y maent pedeir brenhinyaeth ar|dec ar
hugeint yn wahanedic. Yno y mae brenhi+
nyaeth a|elwir aracusa. ac yno y mae assi+
ria. a|gauas y henỽ y|gan assur uab sem.
y brenhin kyntaf a|e gỽledychỽys. Yno he+
uyt y mae media. a medius urenhin a|adei+
lỽys y dinas. ac o hynny y kauas y vren+
hinyaeth y henỽ. Yno gyntaf y kaffat
keluydyt nigromans. O auon tẏgris
hyt yn euffrates y mae mesopotanya.
O|dỽy auon o roec y mae y·ryngtunt
y kauas y henỽ. Yno y mae dinas
niniue ymdeith tri diwarnaỽt yn ey|hyt.
a adeilỽys ninus urenhin yn gyntaf.
ac odyna a adeilỽys membroth gaỽr.
ac odyna y kyweirwys semiramis
urenhines. Teỽet y mur oed o dec kyfut
a deugeint. a deu cant kyfut yn|y huch+
et. Gogylch y dinas oed pedwar ugeint
ystat a|phedwar|cant. a chan|porth euyd+
aỽl arnei. ac auon eu·ffrates y·n|y pher+
ued yn redec. a|e boned o uabel. o garrec
uchel. pedeir mil ar|hugeint o gameu
yn|y huchet. Yno y mae kaldea. yno
gyntaf y kaffat kelfydyt astronomi.
Yno y mae arabia. ac a|elwir abba. Yno y

983

mae mynyd sẏnai. ac a|elwir oreeb. Yn|y
ỻe y cauas mẏsen y degeir dedyf. Geyr
ỻaỽ honno y mae kaer madẏan. yn|yr honn
y bu ietro effeirat. Yno y mae kenedloed
ỻawer ereiỻ. moabite. a·monite. saras+
sinyeit. y·dumey. madianite. a ỻawer
o ereiỻ. ac auon eufrates hyt y|uior* groec.
y mae sẏrria. a gauas y henỽ y gan syrus
urenhin. Yno y mae damascus. a gauas
y enỽ y gan uab y·uream a|elwit o|r enỽ
hỽnnỽ. Yno y mae antiochia a|gauas y  ̷ ̷
henỽ y gan antiochus vrenhin. Yno y
mae kymỽt cemageria. Yno y mae ffeni+
cia. a gauas y henỽ y gan yr ederyn a|elw+
ir ffenix. ac nyt oes yn|y byt namyn hỽn+
nỽ e|hun o|e genedyl. Neu y|gan ffenix vren+
hin uab agenor y dywedit. Yno y mae
Sẏdon. a sẏros dinassoed. Yno y mae my+
nyd libanus. ac y adanaỽ y|daỽ eur·donnen.
Yno y mae palestina. ac yr aỽrhonn y gelw+
ir abscalon. Yno y mae iudea. a|ennwit
y gan iudas uab iacob. Yno y mae cananya
a gauas y henỽ y gan canaan uab cam.
Yno y mae kaerussalem a|adeilỽys Sem.
uab noe. ac a|dodes arnei Salem. Ac odyna
y pressỽylwys iebufeus uab chanaan. ac ody+
na y rodes dauyd urenhin arnei ierusalem.
o rebul a salem. ac odyna y kyweirwys se+
lyf uab dauyd o eur a gemmeu maỽrweirtha+
ỽc. ac a|e gelwis ierosolimam. A gỽedy y
diua o wyr babilon y gỽnaeth Zoroba+
bel. Ac odyna y gỽascarỽys gỽyr ruuein
hi. ac odyna y gỽnaeth adrianus amheraỽdyr.
ac y gelỽis eliam. Yno y|mae brenhinya+
eth palestina. ac a|elwit heuyt samaria.
ac yr aỽr honn y gelwir sebastia. ac y
mae galilea. Ac yndi y mae dinas na+
zareth. geyr ỻaỽ mynyd thabor. Yno
y mae pentabolis a gauas y henỽ o|r pump